Karabük’ün Eskipazar ilçesi sınırları içinde yer alan Hadrianopolis Antik Kenti'nde, arkeologlar tarafından Roma askerlerine ait olduğu düşünülen oyun pulları bulundu. Bu keşif, Roma döneminde askerlerin boş zamanlarında nasıl vakit geçirdiğine dair önemli ipuçları sunuyor. Kemikten yapılmış iki oyun pulu, MS 5. yüzyıla tarihlendiriliyor ve Roma askerlerinin strateji oyunları oynadığını gösteren kanıtlardan biri olarak değerlendiriliyor.
Hadrianopolis Antik Kenti ve Roma Dönemi
Hadrianopolis, MS 1. yüzyıldan itibaren önemli bir yerleşim alanı olarak kullanılmış ve Roma İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiş bir antik kent. Bu bölge, özellikle MS 2. yüzyılda Roma tarafından askeri ve dini bir merkez olarak önem kazanmıştır. Hadrianopolis’te daha önce yapılan kazılarda kilise kalıntıları, mozaikler, sikkeler ve çeşitli günlük kullanım eşyaları bulunmuştu. Ancak bu son keşif, Roma askerlerinin günlük yaşamına ve eğlence anlayışına dair yeni bilgiler sunması açısından büyük bir öneme sahip.
Arkeologlar tarafından yapılan açıklamaya göre, keşfedilen oyun pulları 1 Türk Lirası büyüklüğünde ve yüzeylerinde dikkat çekici semboller bulunuyor. Bu pulların üzerinde dört kollu ve sekiz kollu işaretler ile kazıma tekniğiyle oluşturulmuş noktalar yer alıyor. Araştırmacılar, bu sembollerin oyun sırasında taşların stratejik anlamını belirlemek için kullanılmış olabileceğini düşünüyor.
Roma Askerleri ve Oyun Kültürü
Roma döneminde askerler, savaşlar ve seferler dışında vakitlerini geçirmek için çeşitli eğlence aktivitelerine yöneliyordu. Oyunlar, özellikle lejyonerler arasında hem zihinsel strateji geliştirmek hem de boş zamanları değerlendirmek için önemli bir yer tutuyordu. Arkeologların tahminine göre, Hadrianopolis’te bulunan bu kemik pullar, "Ludus Latrunculorum" ya da "Duodecim Scripta" gibi antik Roma oyunlarında kullanılmış olabilir.
- Ludus Latrunculorum, Roma döneminin en popüler strateji oyunlarından biriydi. Oyuncular, tıpkı modern satranç veya dama oyunlarında olduğu gibi, taşlarını stratejik bir şekilde yerleştirerek rakip taşları ele geçirmeye çalışıyordu. Oyun, hem basit kuralları hem de derin taktik gereksinimi nedeniyle Roma askerleri arasında oldukça yaygındı.
- Duodecim Scripta, bir tür zar tabanlı oyun olup tavlaya benzer kurallara sahipti. Bu oyunda, oyuncular zar atarak taşlarını hareket ettirir ve belirlenen hedeflere ulaşmaya çalışırdı.
Hadrianopolis’te bulunan oyun pullarının bu iki oyundan hangisine ait olduğu kesin olarak belirlenemese de, her iki oyunun da askerler tarafından yaygın bir şekilde oynandığı biliniyor.
Keşfin Önemi ve Hadrianopolis’teki Askeri Varlık
Bu yeni buluntu, Hadrianopolis’te bir askeri garnizonun uzun süre varlığını sürdürdüğüne dair önemli ipuçları veriyor. Daha önce yapılan kazılarda askeri binalara ve Roma kalesine ait kalıntılar bulunmuştu. Şimdi ise bulunan oyun pulları, burada görev yapan askerlerin savaş dışındaki zamanlarını nasıl geçirdiğini ve zihinsel strateji oyunlarına önem verdiğini gösteriyor.
Kazı başkanı Dr. Ersin Çelikbaş’a göre, Hadrianopolis Antik Kenti’nin askeri bir fonksiyona sahip olması ve burada Roma askerlerinin uzun süre konuşlanmış olması oldukça muhtemel. Çelikbaş, MS 2. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar aktif olarak kullanılan bir Roma kalesinin varlığına dair arkeolojik bulguların giderek arttığını belirtti. Oyun pullarının keşfi de bölgede askeri yaşamın bir parçası olan eğlence kültürüne dair ilk somut kanıtlar arasında yer alıyor.
Bu keşif, Roma döneminde oyunların sadece aristokrat sınıfa ait olmadığını, aynı zamanda askerlerin de vakit geçirmek ve stratejik becerilerini geliştirmek için oyunlar oynadığını kanıtlıyor. Önümüzdeki kazılarda, bu oyunların nasıl oynandığına ve Roma askerlerinin günlük yaşamına dair daha fazla ipucu elde edilmesi bekleniyor.
